Stories of 2019
Molukse Verhalenvertellers vertellen hun verhalen, die het Molukse volk zo bijzonder maakt. Ami Pakuma, katong tjerita, wij vertellen en laten ons verhaal achter.
Chiara-Romee Hertog, Asmara Peilouw, Yopi Abraham, Pieter Kaya, Joe Patti-Sabandar, Eef Joris, Chris Sahetapy, Penehas Pattisina, Marcel Sohilait, Jesaja Suripatty & Anaatje Leuhery vertellen hun verhaal.
Chiara-Romee Hertog, Asmara Peilouw, Yopi Abraham, Pieter Kaya, Joe Patti-Sabandar, Eef Joris, Chris Sahetapy, Penehas Pattisina, Marcel Sohilait, Jesaja Suripatty & Anaatje Leuhery vertellen hun verhaal.
Chiara-Romee H.
“Ik zit bij een menare-groep en draag zo mijn cultuur uit.”
Ik ben Chiara-Romee Hertog, 4e generatie Molukse. Ik heb een Surinaamse vader en een Nederlands-Molukse (Usmany) moeder. Ik woon in de Molukse wijk in Hatert Nijmegen samen met mijn ouders, broer en zus. Ik ben trots op waar ik vandaan kom. Ik zit bij een Molukse “Menare” groep en draag ik zo mijn cultuur uit.
24 juni 2019 / Chimaera Media Maluku
Ik ben Chiara-Romee Hertog, 4e generatie Molukse. Ik heb een Surinaamse vader en een Nederlands-Molukse (Usmany) moeder. Ik woon in de Molukse wijk in Hatert Nijmegen samen met mijn ouders, broer en zus. Ik ben trots op waar ik vandaan kom. Ik zit bij een Molukse “Menare” groep en draag ik zo mijn cultuur uit.
24 juni 2019 / Chimaera Media Maluku
Asmara P.
“Ik ben altijd bij ma in de keuken te vinden.”
Ik ben Asmara Peilouw, 4e generatie Molukse. Ik heb een Molukse vader (Peilouw) en een Indonesische moeder. Ik woon buiten de Molukse wijk in Elst samen met mijn ouders en twee broers. Ik ben trots op waar ik vandaan kom. Ik ben altijd bij ma in de keuken te vinden en help haar mee.
24 juni 2019 / Chimaera Media Maluku
Ik ben Asmara Peilouw, 4e generatie Molukse. Ik heb een Molukse vader (Peilouw) en een Indonesische moeder. Ik woon buiten de Molukse wijk in Elst samen met mijn ouders en twee broers. Ik ben trots op waar ik vandaan kom. Ik ben altijd bij ma in de keuken te vinden en help haar mee.
24 juni 2019 / Chimaera Media Maluku
Yopi A.
“Iedereen is daar waar hij wezen moet.”
Ik ben Yopi Abraham, 3e generatie Molukker en opgegroeid in de wijk Oostgaarde Capelle aan den IJssel. Ik woon nu in Leusden. Mijn ouders zijn allebei Moluks (Abraham-Sahetapy). Ik ben pedagogisch medewerker maar ook kunstenaar. Ik ben trots op waar ik vandaan kom. Door mijn creativiteit en muziek (Totobuang) draag ik zo mijn cultuur uit. Het Molukszijn betekent dat ik vertaalslagen maak van de inzichten uit de Molukse cultuur en deze toe te passen in het dagelijks leven. Dit maakt mijn Moluks-zijn realistisch. Ik zou niks aan de huidige generatie(s) willen adviseren. Iedereen is precies daar waar ze moeten zijn. Wat ik wel vind is dat je als oudere generatie, en misschien wel in de rol van vader/moeder, je de verantwoordelijkheid moet nemen en ervoor moet zorgen het beste voorbeeld te zijn.
24 juni 2019 / Chimaera Media Maluku
Ik ben Yopi Abraham, 3e generatie Molukker en opgegroeid in de wijk Oostgaarde Capelle aan den IJssel. Ik woon nu in Leusden. Mijn ouders zijn allebei Moluks (Abraham-Sahetapy). Ik ben pedagogisch medewerker maar ook kunstenaar. Ik ben trots op waar ik vandaan kom. Door mijn creativiteit en muziek (Totobuang) draag ik zo mijn cultuur uit. Het Molukszijn betekent dat ik vertaalslagen maak van de inzichten uit de Molukse cultuur en deze toe te passen in het dagelijks leven. Dit maakt mijn Moluks-zijn realistisch. Ik zou niks aan de huidige generatie(s) willen adviseren. Iedereen is precies daar waar ze moeten zijn. Wat ik wel vind is dat je als oudere generatie, en misschien wel in de rol van vader/moeder, je de verantwoordelijkheid moet nemen en ervoor moet zorgen het beste voorbeeld te zijn.
24 juni 2019 / Chimaera Media Maluku
Pieter K.
“Ons nageslacht mag nooit vergeten waar ze vandaan komen.”
Ik ben Pieter Andreas Kaya, 3e generatie Molukker en opgegroeid in de wijk Heer, Maastricht. Ik woon nu in Groningen. Mijn vader is Moluks en mijn moeder Nederlands. In de jaren 60 zijn we kort teruggegaan naar Indonesië maar door omstandigheden (overlijden zus Angelique van 3 jaar) kwamen we weer terug in Nederland. Ik ben trots op wie ik ben en waar ik vandaan kom. Het Moluks-zijn is in termen van familiegevoel en een sterke vriendschapsband goed te omschrijven. Onze cultuur moet meer naar de voorgrond komen aangezien we niet moeten vergeten waar we vandaan komen. Ik mis bij de huidige generatie dat ze de taal spreken en hoop ik mijn bijdrage te mogen leveren. Voor de toekomst van mijn (klein)kinderen vind ik dat alles wat ze doen enigszins in het teken moet staan van de Molukse cultuur. Onze (klein)kinderen moeten zich realiseren dat er door de vorige generatie(s) offers zijn gebracht ten bate van hen. Daarom staan respect en het omkijken naar onze ouderen bij mij centraal.
24 juni 2019 / Chimaera Media Maluku
Ik ben Pieter Andreas Kaya, 3e generatie Molukker en opgegroeid in de wijk Heer, Maastricht. Ik woon nu in Groningen. Mijn vader is Moluks en mijn moeder Nederlands. In de jaren 60 zijn we kort teruggegaan naar Indonesië maar door omstandigheden (overlijden zus Angelique van 3 jaar) kwamen we weer terug in Nederland. Ik ben trots op wie ik ben en waar ik vandaan kom. Het Moluks-zijn is in termen van familiegevoel en een sterke vriendschapsband goed te omschrijven. Onze cultuur moet meer naar de voorgrond komen aangezien we niet moeten vergeten waar we vandaan komen. Ik mis bij de huidige generatie dat ze de taal spreken en hoop ik mijn bijdrage te mogen leveren. Voor de toekomst van mijn (klein)kinderen vind ik dat alles wat ze doen enigszins in het teken moet staan van de Molukse cultuur. Onze (klein)kinderen moeten zich realiseren dat er door de vorige generatie(s) offers zijn gebracht ten bate van hen. Daarom staan respect en het omkijken naar onze ouderen bij mij centraal.
24 juni 2019 / Chimaera Media Maluku
Joey P.
“Ken je eigen geschiedenis, dat is de basis van wie je bent.”
Ik ben Joe Patty-Sabandar, 4e generatie Molukker, opgegroeid in Krimpen aan den IJssel. Woon nu in Hoorn met mijn vriendin en drie kinderen. Mijn vader is Moluks, mijn moeder Nederlands. Ben tattoo artiest, maar voel me vooral een cultureel persoon, gespecialiseerd in de traditionele authentieke handtapped Pa’atei van Molo-Oekoe. Hiermee breng ik ook de traditionele vrouwelijke kin markering terug, de Alalihunu Meteta Mahina. Maar mijn werk beperkt zich niet tot traditioneel, ik werk ook met machine en hedendaagse Pacific Fusion Art tatoeage. Wat ik belangrijk vind en anderen wil meegeven is om je te verdiepen in de pre-koloniale geschiedenis. Deel je kennis, ook met de jongere generatie, want dit is de basis van wie we zijn.
24 juni 2019 / Chimaera Media Maluku
Ik ben Joe Patty-Sabandar, 4e generatie Molukker, opgegroeid in Krimpen aan den IJssel. Woon nu in Hoorn met mijn vriendin en drie kinderen. Mijn vader is Moluks, mijn moeder Nederlands. Ben tattoo artiest, maar voel me vooral een cultureel persoon, gespecialiseerd in de traditionele authentieke handtapped Pa’atei van Molo-Oekoe. Hiermee breng ik ook de traditionele vrouwelijke kin markering terug, de Alalihunu Meteta Mahina. Maar mijn werk beperkt zich niet tot traditioneel, ik werk ook met machine en hedendaagse Pacific Fusion Art tatoeage. Wat ik belangrijk vind en anderen wil meegeven is om je te verdiepen in de pre-koloniale geschiedenis. Deel je kennis, ook met de jongere generatie, want dit is de basis van wie we zijn.
24 juni 2019 / Chimaera Media Maluku
Eef J.
“Eer je ouders, behandel je medemens met respect”
Ik ben Eef Joris, 1e generatie Molukse, wonende in Apeldoorn. Toen we in Nederland aankwamen hebben we eerst bij de kazerne in Wezep gewoond, daarna in een contractpension in Appelscha, via pension Roos in Apeldoorn terechtgekomen. Mijn vader is Moluks, orang Kei, mijn moeder is orang Manado. De roots van mijn overleden man liggen in Galala, Ambon. Ik ben een gelovige vrouw, vroeger verbonden aan de Molukse gereja, inmiddels verdieping gevonden in de Pinkster Gemeente. Alles van de Molukse cultuur vind ik belangrijk en heb ik meegegeven aan mijn kinderen. Wat ik met name belangrijk vind om de jongere generaties mee te geven, is het respect naar de ouderen, eer je ouders, behandel je medemens met respect.
24 juni 2019 / Chimaera Media Maluku
Ik ben Eef Joris, 1e generatie Molukse, wonende in Apeldoorn. Toen we in Nederland aankwamen hebben we eerst bij de kazerne in Wezep gewoond, daarna in een contractpension in Appelscha, via pension Roos in Apeldoorn terechtgekomen. Mijn vader is Moluks, orang Kei, mijn moeder is orang Manado. De roots van mijn overleden man liggen in Galala, Ambon. Ik ben een gelovige vrouw, vroeger verbonden aan de Molukse gereja, inmiddels verdieping gevonden in de Pinkster Gemeente. Alles van de Molukse cultuur vind ik belangrijk en heb ik meegegeven aan mijn kinderen. Wat ik met name belangrijk vind om de jongere generaties mee te geven, is het respect naar de ouderen, eer je ouders, behandel je medemens met respect.
24 juni 2019 / Chimaera Media Maluku
Chris S.
“Wees jezelf, daar is Moluks zijn een onderdeel van.”
Ik ben Chris Sahetapy, 3e generatie Molukker, geboren in de wijk Capelle aan den IJssel en opgegroeid in Capelle en Moordrecht. Momenteel woon ik in Arnhem. Mijn ouders zijn beide Moluks, mijn vader uit Kamarian mijn moeder (Leiwakabessy) uit Leinitu. Heb een hele leuke baan als werkvoorbereider, waarvoor ik heel het land door reis. Voor mij is het belangrijkste in het leven om jezelf te zijn. Daar is het Moluks zijn een onderdeel van. Er is dan ook niets specifieks wat ik door wil geven aan de jongere generatie. Wat opvoeding betreft geloof ik wel in effectiviteit van strenge opvoeding, hoewel het in de huidige maatschappij niet geaccepteerd is.
24 juni 2019 / Chimaera Media Maluku
Ik ben Chris Sahetapy, 3e generatie Molukker, geboren in de wijk Capelle aan den IJssel en opgegroeid in Capelle en Moordrecht. Momenteel woon ik in Arnhem. Mijn ouders zijn beide Moluks, mijn vader uit Kamarian mijn moeder (Leiwakabessy) uit Leinitu. Heb een hele leuke baan als werkvoorbereider, waarvoor ik heel het land door reis. Voor mij is het belangrijkste in het leven om jezelf te zijn. Daar is het Moluks zijn een onderdeel van. Er is dan ook niets specifieks wat ik door wil geven aan de jongere generatie. Wat opvoeding betreft geloof ik wel in effectiviteit van strenge opvoeding, hoewel het in de huidige maatschappij niet geaccepteerd is.
24 juni 2019 / Chimaera Media Maluku
Penehas P.
“Het niet altijd even makkelijk om een Molukker te zijn.”
Ik ben Penehas Jozef Pattisina, 3e generatie Molukker. Ik ben geboren en getogen in Hoogeveen. Mijn vader is Molukker en mijn moeder is Indonesisch. Ik ben werkzaam als pedagogisch medewerker bij een instelling voor moeilijk opvoedbare kinderen. Persoonlijk vind ik het niet altijd even makkelijk om een Molukker te zijn omdat het nogal botst tussen de opvoeding die je genoten hebt en de realiteit die je ervaart. Je eigen ik moet je zelf zien te vinden en dat is een zoektocht op zich. Voordat deze begint moet je jezelf eerst accepteren en kennen. Daarna mag je je ontwikkelen zodat de anderen je in je waarde laten. Kijk goed naar jezelf omdat het belangrijk is dat je eigen persoon ertoe doet en niet het collectief. Voor de volgende generatie is het van belang je school af te maken en in jezelf te geloven. Durf de keuzes te maken die bij je horen en geloof daar heilig in. Achteraf zal je zien dat je jezelf binnen processen (beter) kan sturen.
30 juni 2019 / Chimaera Media Maluku
Ik ben Penehas Jozef Pattisina, 3e generatie Molukker. Ik ben geboren en getogen in Hoogeveen. Mijn vader is Molukker en mijn moeder is Indonesisch. Ik ben werkzaam als pedagogisch medewerker bij een instelling voor moeilijk opvoedbare kinderen. Persoonlijk vind ik het niet altijd even makkelijk om een Molukker te zijn omdat het nogal botst tussen de opvoeding die je genoten hebt en de realiteit die je ervaart. Je eigen ik moet je zelf zien te vinden en dat is een zoektocht op zich. Voordat deze begint moet je jezelf eerst accepteren en kennen. Daarna mag je je ontwikkelen zodat de anderen je in je waarde laten. Kijk goed naar jezelf omdat het belangrijk is dat je eigen persoon ertoe doet en niet het collectief. Voor de volgende generatie is het van belang je school af te maken en in jezelf te geloven. Durf de keuzes te maken die bij je horen en geloof daar heilig in. Achteraf zal je zien dat je jezelf binnen processen (beter) kan sturen.
30 juni 2019 / Chimaera Media Maluku
Marcel S.
“Ook in mijn werk laat ik zien dat wij Molukkers goed in ons vak zijn.”
Ik ben Marcel Sohilait en behoor tot de 3e generatie Molukkers. Ik ben in de Molukse wijk in Assen opgegroeid en woon (weer) in de Molukse wijk. Mijn vader en moeder zijn Moluks (Mual-Sohilait). Ik heb een eigen bedrijf Sohi Audio Rental genaamd. Ik ben trots dat ik een Molukker ben maar vind ik dat we moeten laten zien goed in ons vak te kunnen zijn. Aangezien wij, als Molukkers, ons toch altijd moeten bewijzen is het verstandig goede kwaliteit te leveren. Onze huidige generatie stelt zich nog te passief en afwachtend op. Ik zou graag willen dat we onszelf, in positieve zin, meer laten zien. Het werk komt niet naar je toe en door vlijt zet je jezelf op de kaart. In mijn branche is dit essentieel. De nieuwe generatie moet lekker studeren. Ik zie het in mijn omgeving te weinig en is het de valkuil dat deze generatie te gemakzuchtig is. Proberen het beste uit jezelf te halen is het allerbeste wat er voor je is.
30 juni 2019 / Chimaera Media Maluku
Ik ben Marcel Sohilait en behoor tot de 3e generatie Molukkers. Ik ben in de Molukse wijk in Assen opgegroeid en woon (weer) in de Molukse wijk. Mijn vader en moeder zijn Moluks (Mual-Sohilait). Ik heb een eigen bedrijf Sohi Audio Rental genaamd. Ik ben trots dat ik een Molukker ben maar vind ik dat we moeten laten zien goed in ons vak te kunnen zijn. Aangezien wij, als Molukkers, ons toch altijd moeten bewijzen is het verstandig goede kwaliteit te leveren. Onze huidige generatie stelt zich nog te passief en afwachtend op. Ik zou graag willen dat we onszelf, in positieve zin, meer laten zien. Het werk komt niet naar je toe en door vlijt zet je jezelf op de kaart. In mijn branche is dit essentieel. De nieuwe generatie moet lekker studeren. Ik zie het in mijn omgeving te weinig en is het de valkuil dat deze generatie te gemakzuchtig is. Proberen het beste uit jezelf te halen is het allerbeste wat er voor je is.
30 juni 2019 / Chimaera Media Maluku
Jesaja S.
“Wees bewust van alle aspecten van het Moluks-zijn.”
Ik ben Jessy (Jesaja Menase Matheus) Suripatty, 2e generatie Molukker, geboren in Nijmegen, jongste van 10 kinderen. Ben opgegroeid in Elst, heb altijd gewoond in Elst en hoop hier nooit weg te gaan. Zowel mijn vader als mijn moeder (Hetharia) zijn Moluks en komen uit Oma. In het dagelijks leven werk ik als chauffeur, daarnaast werk ik ook in de beveiliging. Ik ben trots dat ik Molukker ben en vind het belangrijk onze waarden en normen te hanteren maar ook in stand te houden. Ook al ben je niet 100% Moluks, dan blijft het belangrijk je hiervan bewust te blijven en ernaar te leven. Bij de jonge generatie zie ik dat men dit probeert, maar helaas zie ik te vaak dat men hier selectief mee omgaat. Als het niet uitkomt neigt men te vergeten wat onze adat is, zoals het respect naar oudere generaties en pela-schap. Dit betreur ik. Elkaar uitdagen via social media, de agressie tegen elkaar, het lijkt de verdeel en heerspolitiek wel in plaats van samen sterk zijn. Wees bewust in hoe je je profileert als Molukker. Als het aantal bezoekers op 25 april in Orpheus maar een fractie (20%) is van het aantal Molukkers op de Molukse dag op Kwaku (waar we te gast zijn), dan vind ik daar wel wat van.
9 juli 2019 / Chimaera Media Maluku
Ik ben Jessy (Jesaja Menase Matheus) Suripatty, 2e generatie Molukker, geboren in Nijmegen, jongste van 10 kinderen. Ben opgegroeid in Elst, heb altijd gewoond in Elst en hoop hier nooit weg te gaan. Zowel mijn vader als mijn moeder (Hetharia) zijn Moluks en komen uit Oma. In het dagelijks leven werk ik als chauffeur, daarnaast werk ik ook in de beveiliging. Ik ben trots dat ik Molukker ben en vind het belangrijk onze waarden en normen te hanteren maar ook in stand te houden. Ook al ben je niet 100% Moluks, dan blijft het belangrijk je hiervan bewust te blijven en ernaar te leven. Bij de jonge generatie zie ik dat men dit probeert, maar helaas zie ik te vaak dat men hier selectief mee omgaat. Als het niet uitkomt neigt men te vergeten wat onze adat is, zoals het respect naar oudere generaties en pela-schap. Dit betreur ik. Elkaar uitdagen via social media, de agressie tegen elkaar, het lijkt de verdeel en heerspolitiek wel in plaats van samen sterk zijn. Wees bewust in hoe je je profileert als Molukker. Als het aantal bezoekers op 25 april in Orpheus maar een fractie (20%) is van het aantal Molukkers op de Molukse dag op Kwaku (waar we te gast zijn), dan vind ik daar wel wat van.
9 juli 2019 / Chimaera Media Maluku
Anaatje L.
“Zoals een bloem de zon nodig heeft om een bloem te worden, zo heeft de mens liefde nodig om mens te worden.”
Ik ben Anaatje Leuhery 2e generatie Molukse in Nederland. Ik ben in Schattenberg (Kamp Westerbork) opgegroeid en zijn we later, in de jaren 70 als één van de laatste gezinnen, verhuisd naar Assen (wijk 3. aangezien Assen 3 Molukse wijken/leefgebieden heeft). Mijn vader is Leuhery en mijn moeder Uneputty. Ik ben adinterim hulpverlener en ben werkzaam in het hele land, van gehandicapten zorg tot jeugdhulpverlening. Ik vind het fijn en ben trots om Molukse te zijn gezien de verscheidenheid binnen onze cultuur. Wel moeten we kritisch naar onszelf kijken en leren elkaar feedback te geven. Als cultuur en als mens hebben we nog veel te leren aangezien we aan elkaar verbonden zijn en progressie moeten maken als volk. De huidige generatie zou ik adviseren In harmonie te leven met jezelf, openstaan voor andere culturen en gewoonten. Probeer niet altijd een oordeel klaar te hebben en wees lief voor jezelf zodat je dit ook kan doorgeven aan de ander. Aan de volgende generatie zou ik adviseren dat je nooit moet vergeten waar je vandaan komt en waar je wortels liggen. Benut de mogelijkheden die deze maatschappij je geeft. Probeer altijd wat te betekenen (hoe subtiel dan ook) voor je bangsa Maluku. Als laatste is mijn advies jezelf niet te verliezen en vergevingsgezind te zijn naar je medemens.
28 december 2019 / Chimaera Media Maluku
Ik ben Anaatje Leuhery 2e generatie Molukse in Nederland. Ik ben in Schattenberg (Kamp Westerbork) opgegroeid en zijn we later, in de jaren 70 als één van de laatste gezinnen, verhuisd naar Assen (wijk 3. aangezien Assen 3 Molukse wijken/leefgebieden heeft). Mijn vader is Leuhery en mijn moeder Uneputty. Ik ben adinterim hulpverlener en ben werkzaam in het hele land, van gehandicapten zorg tot jeugdhulpverlening. Ik vind het fijn en ben trots om Molukse te zijn gezien de verscheidenheid binnen onze cultuur. Wel moeten we kritisch naar onszelf kijken en leren elkaar feedback te geven. Als cultuur en als mens hebben we nog veel te leren aangezien we aan elkaar verbonden zijn en progressie moeten maken als volk. De huidige generatie zou ik adviseren In harmonie te leven met jezelf, openstaan voor andere culturen en gewoonten. Probeer niet altijd een oordeel klaar te hebben en wees lief voor jezelf zodat je dit ook kan doorgeven aan de ander. Aan de volgende generatie zou ik adviseren dat je nooit moet vergeten waar je vandaan komt en waar je wortels liggen. Benut de mogelijkheden die deze maatschappij je geeft. Probeer altijd wat te betekenen (hoe subtiel dan ook) voor je bangsa Maluku. Als laatste is mijn advies jezelf niet te verliezen en vergevingsgezind te zijn naar je medemens.
28 december 2019 / Chimaera Media Maluku
De Manukau
Veel traditionele Molukse motieven komen van planten, dieren, bijvoorbeeld de Manukau – de fregatvogel – of van sterrenbeelden. De zon wordt verbonden met de fregatvogel en met de man, de maan is verbonden met de vrouw. Aan sterrenmotieven wordt veel kracht en energie toegeschreven. De Manukau is een heel gestileerd, bijna abstract motief van de Alifoeren, de inheemse bevolking van de Molukken. Het is een symbool van de Molukse krijger.
Fregatvogels zijn snelle en meedogenloze jagers. In de lucht zijn ze iedereen de baas; ze achtervolgen andere zeevogels en pikken hun buit in. Juist de fregatvogel speelde in de cultuur van de eilandbewoners een belangrijke rol. Molukse vissers moeten het agressieve jachtgedrag van de fregatvogels vaak hebben bewonderd. Daarom tatoeërden ooit de Alfoeren, de oorspronkelijke bewoners van de Molukken, deze vogels op arm en borst na een succesvolle sneltocht. Tegenwoordig is dit oude motief van vier fregatvogels rond de zon - waarin de levenskracht van de zon wordt verbonden met de dodelijke kracht van de krijger - opnieuw populair onder Nederlandse Molukkers. Nu als symbool van hun verbondenheid met het land van de voorouders.
Fregatvogels zijn snelle en meedogenloze jagers. In de lucht zijn ze iedereen de baas; ze achtervolgen andere zeevogels en pikken hun buit in. Juist de fregatvogel speelde in de cultuur van de eilandbewoners een belangrijke rol. Molukse vissers moeten het agressieve jachtgedrag van de fregatvogels vaak hebben bewonderd. Daarom tatoeërden ooit de Alfoeren, de oorspronkelijke bewoners van de Molukken, deze vogels op arm en borst na een succesvolle sneltocht. Tegenwoordig is dit oude motief van vier fregatvogels rond de zon - waarin de levenskracht van de zon wordt verbonden met de dodelijke kracht van de krijger - opnieuw populair onder Nederlandse Molukkers. Nu als symbool van hun verbondenheid met het land van de voorouders.